ریواروکسابان به عنوان یک ضد انعقاد خوراکی جدید، به طور گسترده در پیشگیری و درمان بیماری ترومبوآمبولیک وریدی و پیشگیری از سکته در فیبریلاسیون دهلیزی غیر دریچه ای استفاده شده است.برای استفاده منطقی تر از ریواروکسابان باید حداقل این 3 نکته را بدانید.
I. تفاوت ریواروکسابان با سایر داروهای ضد انعقاد خوراکی در حال حاضر داروهای رایج ضد انعقاد خوراکی شامل وارفارین، دابیگاتران، ریواروکسابان و غیره می باشند.از میان آنها، دابیگاتران و ریواروکسابان ضد انعقاد خوراکی جدید (NOAC) نامیده می شوند.وارفارین، عمدتاً با مهار سنتز فاکتورهای انعقادی II (پروترومبین)، VII، IX و X، اثر ضد انعقادی خود را اعمال می کند.دابیگاتران، عمدتاً از طریق مهار مستقیم فعالیت ترومبین (پرترومبین IIa)، اثر ضد انعقادی دارد.ریواروکسابان، عمدتاً از طریق مهار فعالیت فاکتور انعقادی Xa، در نتیجه کاهش تولید ترومبین (فاکتور انعقادی IIa) برای اعمال اثر ضد انعقادی، بر فعالیت ترومبین از قبل تولید شده تأثیر نمی گذارد و بنابراین تأثیر کمی بر عملکرد هموستاز فیزیولوژیکی دارد.
2. نشانه های بالینی آسیب اندوتلیال عروقی ریواروکسابان، جریان خون آهسته، انعقاد خون بیش از حد و عوامل دیگر می تواند باعث ترومبوز شود.در برخی از بیماران ارتوپدی، جراحی تعویض مفصل ران یا زانو بسیار موفقیت آمیز است، اما پس از چند روز پس از جراحی، هنگامی که از رختخواب خارج می شوند، ناگهان می میرند.این احتمالاً به این دلیل است که بیمار پس از جراحی دچار ترومبوز ورید عمقی شده و به دلیل آمبولی ریه ناشی از ترومبوز کنده شده فوت کرده است.ریواروکسابان، برای استفاده در بیماران بزرگسالی که تحت عمل جراحی تعویض مفصل ران یا زانو برای جلوگیری از ترومبوز وریدی (VTE) قرار می‌گیرند، تایید شده است.و برای درمان ترومبوز ورید عمقی (DVT) در بزرگسالان برای کاهش خطر عود DVT و آمبولی ریه (PE) پس از DVT حاد.فیبریلاسیون دهلیزی یک آریتمی شایع قلبی با شیوع تا 10 درصد در افراد بالای 75 سال است.بیماران مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی تمایل به راکد شدن خون در دهلیزها و تشکیل لخته دارند که می تواند از جای خود خارج شود و منجر به سکته شود.ریواروکسابان برای بیماران بزرگسال مبتلا به فیبریلاسیون دهلیزی غیر دریچه ای تایید و توصیه شده است تا خطر سکته مغزی و آمبولی سیستمیک را کاهش دهد.اثربخشی ریواروکسابان کمتر از وارفارین نیست، بروز خونریزی داخل جمجمه ای کمتر از وارفارین است و نیازی به نظارت معمول بر شدت ضد انعقاد نیست و غیره.
3. اثر ضد انعقادی ریواروکسابان، با پنجره درمانی وسیع، عدم تجمع پس از دوزهای متعدد، و تداخلات اندک با داروها و غذا قابل پیش بینی است، بنابراین نظارت معمول انعقاد ضروری نیست.در موارد خاص، مانند مصرف بیش از حد مشکوک، حوادث خونریزی جدی، جراحی اضطراری، وقوع حوادث ترومبوآمبولی یا مشکوک به انطباق ضعیف، تعیین زمان پروترومبین (PT) یا تعیین فعالیت ضد فاکتور Xa مورد نیاز است.نکات: ریواروکسابان عمدتاً توسط CYP3A4 متابولیزه می شود که سوبسترای پروتئین ناقل P-glycoprotein (P-gp) است.بنابراین ریواروکسابان نباید همراه با ایتراکونازول، وریکونازول و پوزاکونازول مصرف شود.